Diễn văn của luật sư Georges Graham Vest
tại một phiên tòa xử vụ kiện người hàng xóm làm chết con chó của
thân chủ, được phóng viên William Saller của The New York Times
bình chọn là hay nhất trong tất cả các bài diễn văn, lời tựa trên
thế giới trong khoảng 100 năm qua.
Thưa quý ngài hội thẩm
Người bạn tốt nhất mà con người có được trên thế
giới này có thể một ngày nào đó hoá ra kẻ thù quay lại chống lại
ta. Con cái mà ta nuôi dưỡng với tình yêu thương hết mực rồi có thể
là một lũ vô ơn.
Những người gần gũi thân thiết ta nhất, những người
ta gửi gắm hạnh phúc và danh dự có thể trở thành kẻ phản bội, phụ
bạc lòng tin cậy và sự trung thành. Tiền bạc mà con người có được,
rồi sẽ mất đi. Nó mất đi đúng vào lúc ta cần đến nó nhất. Tiếng tăm
của con người cũng có thể tiêu tan trong phút chốc bởi một hành
động một giờ. Những kẻ phủ phục tôn vinh ta khi ta thành đạt có thể
sẽ là những kẻ đầu tiên ném đá vào ta khi ta sa cơ lỡ vận. Duy có
một người bạn hoàn toàn không vụ lợi mà con người có được trong thế
giới ích kỷ này, người bạn không bao giờ bỏ ta đi, không bao giờ tỏ
ra vô ơn hay tráo trở, đó là con chó của ta.
Con chó của ta luôn ở bên cạnh ta trong phú quý
cũng như trong lúc bần hàn, khi khoẻ mạnh cũng như lúc ốm đau. Nó
ngủ yên trên nền đất lạnh, dù đông cắt da cắt thịt hay bão tuyết
lấp vùi, miễn sao được cận kề bên chủ là được. Nó hôn bàn tay ta dù
khi ta không còn thức ăn gì cho nó. Nó liếm vết thương của ta và
những trầy xước mà ta hứng chịu khi ta va chạm với cuộc đời tàn bạo
này. Nó canh giấc ngủ của ta như thể ta là một ông hoàng dù ta có
là một gã ăn mày. Dù khi ta đã tán gia bại sản, thân bại danh liệt
thì vẫn còn con chó trung thành với tình yêu nó dành cho ta như
thái dương trên bầu trời. Nếu chẳng may số phận đá ta ra rìa xã
hội, không bạn bè, vô gia cư thì con chó trung thành chỉ xin ta một
ân huệ là cho nó được đồng hành, cho nó làm kẻ bảo vệ ta trước hiểm
nguy, giúp ta chống lại kẻ thù. Và một khi trò đời hạ màn, thần
chết rước linh hồn ta đi để lại thân xác ta trong lòng đất lạnh,
thì khi ấy khi tất cả thân bằng quyến thuộc đã phủi tay sau nắm đất
cuối cùng và quay đi để sống tiếp cuộc đời của họ. Thì khi ấy còn
bên nấm mồ ta con chó cao thượng của ta nằm gục mõm giữa hai chân
trước, đôi mắt ướt buồn vẫn mở ra cảnh giác, trung thành và chân
thực ngay cả khi ta đã mất rồi .