Là một bệnh thuộc Nam khoa. chỉ nam giới,
sau khi kết hôn, người phụ nữ bình thường 1 năm mà
không sinh đẻ
Có thể kèm theo các triệu chứng yếu sinh lý như không ham muốn tình
dục, hoạt tinh, liệt dương, ....hoặc các triệu chứng cận lâm sàng
như tinh trùng yếu, tinh trùng dị dạng....
Trên lâm sàng thường gặp các thể sau
1. Tinh suy
Triệu chứng: Lưng đùi tê mỏi, tinh thần mỏi mệt yéu sức, kiêm chứng
tinh dịch loãng, không thiết tha về sinh lý, tinh trùng giảm
ít
Lý: thận hư tuỷ yếu
Nam tử bất dục phương
Thỏ ty tử Ngũ vị Phúc bồn tử
Sa tiền Kỉ tử Sa uyển tử
Hoàng tinh
Tang phiêu tiêu Lộc giác Nữ trinh tử
Tử hà sa
Hà thủ ô Qui đầu Nhục thung dung
Gia giảm: Âm hư gia Sinh địa, Hoàng bá, Tri mẫu. Dương hư gia Tiên
mao, phỉ tử, Nhục quế.
Kiêm khí trệ huyết ứ gia: Hương phụ, Phật thủ, Xuyên khung, Xích
thược
2. Dương hư
Không có con, kiêm các chứng dương nuy, tảo tiết hoặc kiểm tra số
lượng tinh trùng quá ít, hoặc sô tinh trùng hoạt động không nhiều,
hoặc tinh trùng dị dạng phần nhiều do tinh suy dương yếu
Lý thị dục tự thang (Lý đức nhai yscn TY viện khu Sùng văn bắc
kinh)
Tiên mao 15 Thỏ ty tử 15 Thục địa
15
Ngũ vị 15 Đông qui tử 15 Phúc bồn tử
15 Dâm hương hoắc 15
Hà thủ ô 24 Ba kích 15 Lộc giác 15
Phụ tử 6
Nhục thung dung 15
3. Vô tinh
Nếu kiểm tra không có tinh trùng thì phải bổ thận trợ dương sinh
tinh ích tuỷ dùng
Chủng tử đan (Trương Hải sầm nghiên cứu viên viện ncty hà
nam)
Hải long 3 con Dương thận 1 đôi Hải
cẩu thận 15
Dâm hương hoắc 20 Ba kích 20 Kỉ tử 30
Lộc nhung 15
Nhục thung dung 15 Thai bàn 30 Tiên mao
20 Hồ lô ba 20
4. Dương hư ứ trệ
Dương hư tinh yếu mà kiêm chứng sắc mặt đen sạm, chất lưỡi tía tối
là do là do tinh huyết của thận nguyên dương bất túc, lại
kiêm cả ứ trệ
Lư thị hoàn xuân khẩu phục dịch (Lư phương ys cn TY học viện tp Cáp
nhĩ tân)
Nhân sâm 15 Dâm dương 15 Kỉ tử
15
Lộc nhung 5 Hoa tam thất 15
Các vị trên ngâm cồn Etilic 12% trong 2 tuần, lọc bỏ bã lấy nước
trong, mỗi lần 10ml ngày 2 lần
5. Tỳ hư
Kiêm chứng đại tiện lỏng, ăn kém là do tỳ khí hư yếu thận tinh
kém
Kiện tỳ Bổ thận
Điền tinh chủng tử hoàn
Hoàng kỳ 120 Thục địa 120 Bạch truật
100
Nhục thung dung 90 Tiên mao 90 Ba kích
90 Phỉ thái tử 90
Kỉ tử 90 Lộc giác giao 90 Ngưu tất 60
Cam thảo 60
Bạch sâm 120 Hoài sơn 120 Phá cố chỉ
90 Tiên linh tỳ 90
Hồ lô ba 90 Sơn thù nhục 90 Cẩu tích
90 Tục đoạn 60
Đỗ trọng 60 Sa nhân 3
Tán bột luyện mạt làm viên, mỗi viên nặng 10g ngày uống 3 viên, mỗi
lần 1 viên
6. Thấp nhiệt
Phòng lao quá độ hoặc có thiền sử tổn thương bộ phận sinh dục mà
không sinh ccon được, kiêm chứng phát sốt về chiều, tâm phiền khát
nước, tiểu tiện vàng, đại tiện táo, lưng đùi tê mỏi, đổ mồ hôi
trộm, lưỡi ít rêu hoặc rêu vàng nhớt, hoặc kiểm tra tinh dịch không
biến hoá
Lý: Can thận âm hư kiêm cả thấp nhiệt
Nếu thiên về âm hư dùng bài Bất dục cơ bản phương 1
Sinh địa 12 Đan bì 6 Ngọc bích tán
15
Phục linh 10 Sa tiền 10 Trạch tả 10
Bích đào can 10
Tri mẫu 6 Kỉ tử 10 Bạch thược 10
7. Tỳ phế khí hư
Vô sinh dễ bị cảm, tắc mũi, họng đau khái thấu, đại tiện nhão hoặc
ăn uống không giữ gìn nóng lạnh là ỉa lỏng nôn mửa buồn nôn, trướng
bụng đau bụng hoặc váng đầu tự ra mồ hôi sắc mặt kém tươi mạch tế
nhược, lưỡi nhạt rêu trắng, cạnh lưỡi có vết răng
Bất dục cơ bản phương số 2
Nhân sâm 10 Phục linh 10 Hoài sơn
10
Xa nhân 2 ý dĩ 15 Bạch truật 10
Hoàng kỳ 12
Quảng Mộc hương 6 Hoàng liên 2 Kê nội kim
6

